Kontakt

Wśród dzieci w wieku 5-6 lat połowa posiada zdolności matematyczne, Jak pokazują badania, okres przedszkolny jest kluczowy dla rozpoznania matematycznych kompetencji dziecka i ich naturalnego rozwoju. Dlatego edukacja w tym zakresie powinna rozpoczynać się w pierwszych latach życia a więc już w przedszkolu i odpowiednio kontynuowana na etapie szkolnym.

Matematyczne postrzeganie świata, czyli naturalna zdolność do zauważania liczb i miar, szybkie wnioskowanie oraz postrzeganie logicznych zasad kierujących najbliższym otoczeniem jest charakterystyczne dla wielu dzieci w wieku przedszkolnym. Mimo optymistycznych danych mówiących o dużym matematycznym potencjale przedszkolaków, warto zauważyć również drugą stronę medalu - z badań prof. Edyty Gruszczyk-Kolczyńskiej wynika też, że zdolności, które wykazują dzieci w tym wieku bardzo szybko zanikają po rozpoczęciu formalnej edukacji.

Zdolności matematyczne: geniusz potrzebuje wsparcia

Jak pokazują badania i nasze doświadczenie, wrodzony potencjał intelektualny dziecka w zakresie matematyki w wieku przedszkolnym można efektywnie rozwijać. W większości przypadków potrzeba maksymalnie kilkunastu ćwiczeń czy zabaw, by dzieci zrozumiały dane zagadnienie matematyczne. Wyjątkowo zdolne jednostki zauważają to znacznie szybciej.

Ogromne znaczenie ma również sposób przekazywania wiedzy z zakresu matematyki – jeżeli odbywa się na przykładach i odnosi się do najbliższej, otaczającej dziecko rzeczywistości, przekazanie podopiecznym podstawowych umiejętności matematycznych nie stanowi problemu, a wręcz staje się zabawą. Świetnym sposobem zaangażowania dzieci są zabawy ruchowe i muzyczne, które pozwalają na zrównoważony rozwój nie tylko umysłowy, ale także fizyczny i społeczny.

>> Jak mądrze stymulować rozwój dziecka? >>

Zdolności matematyczne: czym skorupka za młodu nasiąknie...

Dzieci o wysokim potencjale intelektualnym, posiadające ponadprzeciętne umiejętności matematyczne, w szkole często słyszą od nauczycieli, że swoją wiedzą zdążą się jeszcze pochwalić w kolejnych latach nauki („Świetnie, że potrafisz odejmować, ale my dziś uczymy się dodawania - odejmować będziesz w kolejnym semestrze”). Brak pochwał i doświadczana na zajęciach matematyki nuda są w stanie zniechęcić nawet bardzo zdolnych uczniów. W efekcie tracą oni zainteresowanie nauką matematyki i „rozleniwiają się”.

Warto wiedzieć, że istnieją okresy rozwojowe szczególnie ważne z punktu widzenia rozwoju zdolności matematycznych: pierwszy przypada na ostatnie lata wychowania przedszkolnego i początkowe lata nauki szkolnej. W tym czasie dzieci rozwijają typ rozumowania, który prowadzi do sukcesów nie tylko w edukacji matematycznej - umiejętność logicznego myślenia i wnioskowania warunkuje sukcesy w innych przedmiotach ścisłych: fizyce, biologii czy chemii.

Wydaje się, że większość rodziców chciałoby, aby ich dziecko było uzdolnione matematycznie. Nawet jeśli sami mieliśmy w szkole problemy z tym przedmiotem, to nie chcemy tego dla naszych dzieci. Powinniśmy zatem wziąć sprawy w swoje ręce i samodzielnie rozwijać kompetencje matematyczne najmłodszych.

Umiejętności potrzebne w matematyce można kształtować zanim dziecko pójdzie do szkoły. Z matematyką, tak samo jak z mową, maluchy mają do czynienia od najmłodszych lat swojego życia. Mimo że na początku niewiele z tego rozumie, to liczby, godziny, miary, rytmy stale je otaczają. Rodzice mogą pomóc dziecku zrozumieć treści związane z matematyką. Zasadą, którą powinni zapamiętać jest to, że najważniejsze jest osobiste doświadczenie dziecka. Na niewiele zdadzą się wyjaśnienia i tłumaczenia ze strony dorosłych, ponieważ dziecko uczy się przede wszystkim przez działanie. Aktywność, której maluch oddaje się najchętniej to zabawa – w ten sposób także poznaje świat. Z tego wynika, że wszelkie działania edukacyjne, które kierujemy do dzieci także powinny przebiegać w atmosferze zabawy, zajęcia  zatem powinny być wypełnione ciekawymi zadaniami i grami.

Z moich doświadczeń wynika, że dzieci bardzo chętnie przeliczają, klasyfikują i porównują przedmioty, jeśli odbywa się to w trakcie zabawy. Jest to dla nich dodatkowa atrakcja i wyzwanie, któremu chcą sprostać samodzielnie. Pamiętajmy jednak, że zdolności matematyczne dzieci nie powinny ograniczać się do liczenia i rozpoznawania kształtu liczb. Najważniejszym celem jest rozwijanie myślenia matematycznego, czyli umiejętności rozwiązywania niestandardowych problemów oraz korzystanie z matematyki w życiu codziennym.

Prof. Edyta Gruszczyk-Kolczyńska, specjalistka od dziecięcej matematyki, wyróżnia następujące kręgi tematyczne, które powinny być kształtowane u dzieci:

• Orientacja przestrzenna – to umiejętności, które pomogą dziecku orientować się w przestrzeni.
• Rytmy – czyli dostrzeganie prawidłowości w otaczającym świecie i korzystanie z nich w różnych sytuacjach.
• Kształtowanie umiejętności liczenia, a także dodawania i odejmowania – obejmuje liczenie na konkretnych przedmiotach, a także w pamięci.
• Wspomaganie rozwoju operacyjnego rozumowania – celem jest przygotowanie dziecka do zrozumienia pojęcia liczby naturalnej. Umiejętności te będą przydatne w szkole.
• Rozwijanie umiejętności mierzenia długości – umiejętności przydatne w życiu codziennym oraz szkole.

• Klasyfikacja – pomoc dzieciom w tworzeniu pojęć. Jest to dobre wprowadzenie do nauki o zbiorach i ich elementach. Układanie i rozwiązywanie zadań arytmetycznych – jest to doskonalenie umiejętności rachunkowych.
• Zapoznanie dzieci z wagą i sensem ważenia – jest to umiejętność bardzo lubiana przez dzieci oraz mająca częste zastosowanie w praktyce.
• Mierzenie płynów – to ćwiczenia, które pomogą dziecku zrozumieć, że wody jest tyle samo jeśli przelejemy ją do innego naczynia.
• Intuicje geometryczne – kształtowanie pojęć geometrycznych. Jest wiele możliwości wykorzystania figur geometrycznych w zabawie.
• Konstruowanie gier przez dzieci – kształtuje odporność emocjonalną oraz jest okazją do wysiłku intelektualnego.
• Zapisywanie czynności matematycznych – stanowi bezpośrednie przygotowanie do lekcji matematyki w szkole

• Zachęcam do zapoznania się z całą książką Pani Profesor, ponieważ znajdują się w niej konkretne ćwiczenia i zabawy, które możemy zastosować w domu w celu rozwijania kompetencji matematycznych dzieci. Tymczasem już dzisiaj możemy zachęcać dziecko do wspólnej zabawy. Wykorzystujmy każdą okazję, aby pobudzać dziecko do myślenia. Możliwości jest bardzo wiele!  Oto jeden z wielu przykładów: 

dzielimy klocki na dwa zbiory, w każdym z nich jest tyle samo elementów, ale jeden z nich wygląda optycznie na większy z powodu większych odległości między klockami. Zadajmy dziecku podchwytliwe pytanie „W którym zbiorze jest więcej elementów?”

Wyszukała i opracowała: Bogna Trepka